Wiele olejków eterycznych posiada właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybicze. Czy wiesz jaki olejek ma największy potencjał bakterio- i grzybobójczy? I nie, to nie jest olejek z drzewa herbacianego. Sami zobaczcie.

Olejki eteryczne od dawna znane są jako substancje, które mają możliwość zapobiegać lub wspomagać leczenie infekcji. Można je też wykorzystać np. jako konserwant w kosmetykach, czy jako środek wspomagający leczenie trądziku. W powszechnej świadomości jakoś utrwalił się pogląd, że typowo antyseptycznym olejkiem jest olejek z drzewa herbacianego. I, żeby nie było, on rzeczywiście ma właściwości antyseptyczne, ale jak wykazały badania naukowe wcale nie znajduje się na szczycie listy olejków o największym potencjale do hamowania rozwoju bakterii i grzybów. 
 

BADANIA POTENCJAŁU ANTYBAKTERYJNEGO I PRZECIWGRZYBICZEGO OLEJKÓW ETERYCZNYCH

Przeprowadzono kilka badań naukowych w tym kierunku. Badano zarówno zahamowanie wzrostu bakterii i grzybów w kontakcie bezpośrednim jak i w zetknięciu z oparami olejku.

Pierwszy z nich to tzw. test dyfuzji krążkowej. Polega na tym, że krążek nasączony olejkiem zostawiano na szalce, na której były wysiane patogeny i sprawdzano, czy i w jakiej odległości od krążka bakterie i grzyby przestają rosnąć. Im większa strefa zahamowania wzrostu, tym silniejsze działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze (na podobnej zasadzie bada się wrażliwość bakterii na antybiotyki). Ponieważ jedną z często badanych w ten sposób bakterii jest gronkowiec złocisty (S. aureus), który jednocześnie jest odpowiedzialny za bardzo wiele infekcji skórnych (w tym pryszcze), można założyć, że olejki, które w tym teście wykazały działanie antybakteryjne mogą teoretycznie działać podobnie podczas aplikacji na skórę (np. jako dodatek do kremu lub serum na trądzik).

Test dufuzji krążkowej. Na zdjęciu różne antybiotyki, a wokół nich można zaobserwać strefę zahamowania wzrostu bakterii.

Drugą z zastosowanych metod badawczych było badanie potencjału antybakteryjnego w zetknięciu z oparami olejku. (Czyli na jakich szalkach bakterie przestaną rosnąć, jeśli je zamknąć w pojemniku, w którym znajdują się opary olejku). Pozytywny wynik tego testu może teoretycznie sugerować, że dany olejek mógłby wspomagać leczenie infekcji układu oddechowego. W tym teście najsilniejsze działanie (przy najmniejszym stężeniu) wykazały olejki tymiankowy, cynamonowy i lemongrass.

KTÓRE OLEJKI ETERYCZNE SĄ NAJSILNIEJ ANTYSEPTYCZNE?

W większości badań nad potencjałem antybakteryjnym i przeciwgrzybiczym olejków eterycznych, na szczycie listy występują:

• olejek tymiankowy

• olejek oregano

• olejek cynamonowy

• olejek z trawy cytrynowej

• olejek palmarosa

Z tej grupy jako absolutni front runnerzy wyłaniają się olejki oregano i tymiankowy. W każdym z przeprowadzonych badań wykazały zahamowanie wzrostu gronkowca przy najmniejszych stężeniach. Wykazały się też działaniem na największe spektrum różnych mikroorganizmów (zarówno bakterii gram-dodatnich i gram-ujemnych, jak i grzybów). Niektóre testy wykazały nawet iż posiadają one silniejszą zdolność do hamowania rozwoju bakterii niż chloramfenikol czy tosufloksacyna (silne antybiotyki).

Inne olejki o działaniu antybakteryjnym (lecz o mniejszym spektrum):

• olejek z drzewa herbacianego

• olejek rozmarynowy

• olejek lawendowy

• olejek miętowy

• olejek goździkowy

• olejek szałwiowy

Na koniec pragnę dodać, że z punktu widzenia kosmetologii, zaznajomienie się powyższymi olejkami może być szczególnie polecane dla osób borykających się z trądzikiem. Jest to problem skórny wynikający z infekcji mieszków włosowych, dlatego zastosowanie preparatów z powyższymi olejkami, może przyspieszyć gojenie zmian. Jednocześnie, nomen omen uczulam, że olejków eterycznych nie należy stosować bezpośrednio na skórę, gdyż w dużych stężeniach są one drażniące. Zawsze należy je rozcieńczyć w oleju bazowym lub po prostu dodać kilka kropli do kremu.

W razie pytań lub komentarzy zapraszam na Facebook.

Bibliografia:

1. Inouye S, Takizawa T, Yamaguchi H. Antibacterial activity of essential oils and their major constituents against respiratory tract pathogens by gaseous contact. J Antimicrob Chemother. 2001 May;47(5):565-73. doi: 10.1093/jac/47.5.565. PMID: 11328766. 

2. Brożyna M, Paleczny J, Kozłowska W, Chodaczek G, Dudek-Wicher R, Felińczak A, Gołębiewska J, Górniak A, Junka A. The Antimicrobial and Antibiofilm In Vitro Activity of Liquid and Vapour Phases of Selected Essential Oils against Staphylococcus aureus. Pathogens. 2021 Sep 17;10(9):1207. doi: 10.3390/pathogens10091207. PMID: 34578239; PMCID: PMC8466273.
3. Xiao S, Cui P, Shi W, Zhang Y. Identification of essential oils with activity against stationary phase Staphylococcus aureus. BMC Complement Med Ther. 2020 Mar 24;20(1):99. doi: 10.1186/s12906-020-02898-4. PMID: 32209108; PMCID: PMC7092464.
4. Loose M, Pilger E, Wagenlehner F. Anti-Bacterial Effects of Essential Oils against Uropathogenic Bacteria. Antibiotics (Basel). 2020 Jun 25;9(6):358. doi: 10.3390/antibiotics9060358. PMID: 32630444; PMCID: PMC7344393.
5. Clerck C, Maso SD, Parisi O, Dresen F, Zhiri A, Jijakli MH. Screening of Antifungal and Antibacterial Activity of 90 Commercial Essential Oils against 10 Pathogens of Agronomical Importance. Foods. 2020 Oct 7;9(10):1418. doi: 10.3390/foods9101418. PMID: 33036495; PMCID: PMC7599922.
6. Oliveira Ribeiro S, Fontaine V, Mathieu V, Zhiri A, Baudoux D, Stévigny C, Souard F. Antibacterial and Cytotoxic Activities of Ten Commercially Available Essential Oils. Antibiotics (Basel). 2020 Oct 20;9(10):717. doi: 10.3390/antibiotics9100717. PMID: 33092096; PMCID: PMC7589993.
7. Martínez A, Manrique-Moreno M, Klaiss-Luna MC, Stashenko E, Zafra G, Ortiz C. Effect of Essential Oils on Growth Inhibition, Biofilm Formation and Membrane Integrity of Escherichia coli and Staphylococcus aureus. Antibiotics (Basel). 2021 Nov 30;10(12):1474. doi: 10.3390/antibiotics10121474. PMID: 34943686; PMCID: PMC8698458.

MOUNT BOTANICA

Szlak 77/ 222

31-153 Kraków

NIP: 9452084744